Standpunten: Burgers

In 2006 werd in Duitsland, na veel discussie, statiegeld ingevoerd op bijna alle kleine drankverpakkingen. Kort daarna is door TNS Nipo onderzoek gedaan naar de houding van Nederlanders ten opzichte van statiegeld op blikjes en plastic flesjes. Bij deze representatieve steekproef bleek de steun voor statiegeld massaal: 78% van de Nederlanders was voor uitbreiding en 18% tegen [TNS Nipo, 2006].

Vorig jaar speelde er nog geen statiegelddiscussie, maar de houding van Nederlanders ten opzichte van statiegeld bleek onveranderd zeer positief. Nieuw onderzoek van TNS Nipo, in opdracht van de NVRD (Koninklijke vereniging voor afval- en reinigingsmanagement), liet zien dat slechts 8% van de Nederlanders voorstander is van de dreigende afschaffing van statiegeld op plastic flessen. En maar liefst 73% van de Nederlanders vindt het een slechte zaak als het statiegeld op grote plastic flessen zou worden afgeschaft. Deze mening over het afschaffen van statiegeld blijkt nauwelijks afhankelijk van de politieke voorkeur van de Nederlanders [TNS Nipo, 2011].

Het recente onderzoek van TNS Nipo wijst bovendien uit dat ook de steun voor uitbreiding van de huidige statiegeldregeling groot is. Rond de 70% stemt voor uitbreiding naar zowel kleine plastic flesjes als grote plastic drankverpakkingen waarvoor nu nog geen statiegeldregeling geldt. En nu is slechts 12% tegen deze uitbreiding van statiegeld [TNS Nipo, 2011]. Voorstanders van statiegeld op kleine plastic flesjes vormen een ruime meerderheid binnen alle politieke partijen, variërend van 64% van de CDA-kiezers tot 81% van de kiezers op de ChristenUnie.



Opmerkelijk is hierbij dat de meeste Nederlandse burgers zelfs verder willen gaan dan de veel besproken uitbreiding van statiegeld naar kleine plastic flesjes. Ook de grote plastic drankverpakkingen voor sappen en zuivel zouden statiegeld moeten krijgen:

Er bestaat vergelijkbare steun voor een verdergaande uitbreiding van statiegeld, waarbij ook plastic flessen en containers voor sappen en zuiveldranken in het statiegeldsysteem worden opgenomen. Voor zowel sappen als zuiveldranken staan zeven op de tien Nederlanders hier positief tegenover (69%). [TNS Nipo, 2011]

Nota bene: uitbreiding van het statiegeldsysteem tot alle plastic drankverpakkingen, inclusief zowel kleine plastic flesjes als flessen en containers voor zuiveldranken en sappen leidt tot een verdrievoudiging van de hoeveelheid ingezamelde kunststof! (Uitbreiding met alleen kleine plastic flesjes leidt tot bijna een verdubbeling.)

Motivatie

De meeste mensen (65%) noemen het terugkrijgen van het statiegeldbedrag als dé drijfveer om de statiegeldflessen weer in te leveren. 25% noemt het milieu als motivatie om de flessen weer terug te brengen. De overige 10% noemt recycling, vermindering van zwerfafval, of de ruimte in de prullenbak als reden voor hun deelname [TNS Nipo, 2011].

Verschillende succesvolle acties hebben laten zien dat statiegeld ook een goed middel is om burgers goede doelen of verenigingen te laten steunen. Een van de bekendste recente statiegeldacties is die van 3FM Serious Request, Coca Cola en het Rode Kruis, die gezameld geld inzamelden om Aids te bestrijden [Serious Request, 2010]. Veel burgers doen dus graag mee aan het inleveren van drankverpakkingen als dat goed is voor de samenleving.

Respons in het buitenland

In een groot aantal westerse landen is reeds statiegeld ingevoerd op kleine plastic flesjes (en op blikjes). Dit zorgt in deze landen voor een succesvolle inzameling, bijvoorbeeld in Duitsland, Scandinavische landen, elf Amerikaanse staten waaronder New York en California en delen van Australië. De burgers in deze landen zijn zeer positief over het systeem, getuige de hoge inzamelrespons. Ondanks soms lage statiegeldbedragen ligt het gemiddelde inzamelpercentage boven de 80%.

Op basis van resultaten in het buitenland en de duidelijke motivatie van de Nederlandse consument werd in 2004 geschat dat het inzamelpercentage voor plastic flesjes en blikjes bij een statiegeldbedrag van 20 eurocent tussen de 82% en de 88% zou liggen [CE/Bureau B&G, 2004]. Gezien het huidige flesjesgebruik schatten wij voor alleen plastic flesjes de in Nederland te verwachten inzamelrespons op zeker 85% bij het inmiddels gebruikelijke statiegeldbedrag van 25 eurocent.